Vragen stellen, het lijkt zo makkelijk. Je begint een zin met wie, wat, wanneer, waar of hoe. Aan het eind van de zin laat je je stem een beetje omhooggaan en dan begrijpt je gesprekspartner al snel dat je een vraag gesteld hebt. Toch?
Het klinkt zo logisch, maar tegelijkertijd zie ik het zo vaak: mensen die geen echte vragen stellen. Ze nemen aan dat ze begrijpen wat de ander bedoelt, vertrekkend vanuit het eigen referentiekader. Met alle miscommunicatie van dien… Frustratie van beide partijen verzekerd.
Waarom stellen we vaak geen vragen? Is dat omdat we:
- Niet werkelijk bereid zijn om het antwoord te horen?
- Niet weten hoe we vragen moeten stellen?
- Ergens wat benauwd zijn voor wat duidelijk wordt en waar we dan mee aan de bak moeten?
- Of wellicht iets anders?
Wat ook de reden is, als je geen vragen stelt dan is de kans op frustratie groot. Dat speelt in iedere relatie, dat speelt zeker als je leidinggevende bent. Dan heb je de bereidheid om vragen te stellen echt te ontwikkelen! Want als jij niet weet wat er in de harten en hoofden van mensen speelt, kun je nooit bij hen aansluiten.
Vragen stellen als onderdeel van leiderschap
Gunther kwam bij mij voor een persoonlijk begeleidingstraject voor zijn leiderschap. Hij vertelde letterlijk ‘ik word er stapelgek van dat iedereen zijn eigen plan trekt, dat ze niet luisteren en doen wat ik zeg. Ik leg het 10 keer uit en ik praat en praat maar ze luisteren niet. Dit moet echt veranderen, ik trek het niet meer.’
In het begeleidingstraject stonden we uitgebreid stil bij het stellen van vragen. Of beter gezegd, bij zijn enorme zendingsdrang. Hij sprak snel en veel, soms een retorische vraag tussendoor, en vervolgens weer honderd woorden in een minuut. Er was geen gelegenheid voor mij om te antwoorden, althans niet op een ‘vriendelijke’ manier.
Na een poosje heb ik een time-out ingelast en aan Gunther gevraagd wat zijn doel was voor dit gesprek en hoe het hier mee stond. Zijn doel was om mij iets duidelijk te maken, hij had oprecht de indruk dat dit wel goed ging. Hij had zijn verhaal namelijk al uitgebreid aan mij verteld, dus ik zou het nu echt wel begrepen hebben.
Eens, op inhoud althans. Echter in zijn ‘enthousiasme’ vergat hij om naar mij te kijken. Dat ik ondertussen al uitgecheckt was, was hem niet opgevallen. Hij maakte geen contact, niet met zijn ogen, niet met zijn oren, niet met zijn hart. Toen ik mijn ervaring aan hem teruggaf, schrok hij. Meen je dat nou Dianne, is dit echt wat er gebeurt? Ja Gunther, dit is echt wat er (bij mij) gebeurt! Hij werd stil, er kwam ruimte om te vertragen.
Het valt niet mee, als je geleerd hebt dat kindjes die vragen, worden overgeslagen, dan kijk je wel uit met vragen stellen. Als je nooit geleerd hebt om op de juiste manier vragen te stellen en vooral ook te luisteren naar de antwoorden, dan heb je wat te doen.
Antwoorden krijgen
De eerste stap om een patroon te veranderen is altijd stil staan, stil houden! Ook zo bij Gunther en zijn leiderschap. In de sessies die volgden en de tussenliggende huiswerkopdrachten ging hij aan de slag. Onderzoeken waar zijn zendingsdrang vandaan komt. Waar hij graag gehoord en gezien had willen worden. Hoe hij, ondanks en dankzij zijn geschiedenis, ander gedrag kan vertonen waarmee hij wel verbinding gaat maken met zichzelf en zijn gesprekspartners.
Natuurlijk is het niet zo dat Gunther meteen excelleert in goeie vragen stellen en dialoog voeren. Wél is het zo dat hij zich erg bewust is van zijn zendingsdrang en de onderliggende behoefte om ‘gewoon’ gezien te worden. Hij heeft dit met een aantal mensen gedeeld, zij mogen hem hierop wijzen als hij in de valkuil komt van alleen maar praten. Want veranderen moet je zelf en kun je niet alleen.
En zijn team is blij met zijn openheid, het doet meteen iets met de leercultuur. De vragen van Gunther zijn belangstellend van aard, niet langer een statement. De openheid in het team groeit, want als Gunther stil is kunnen anderen (meer) praten. Hun eigen waardevolle inzichten en bedenkingen delen en dat maakt dat er betere resultaten worden gehaald met veel meer consensus binnen het team.
Kun jij hulp gebruiken om helder te krijgen wat jou tegenhoudt om te doen wat je moet doen, voor jezelf tijdens je leiderschap en/of je team? Ben je benieuwd wat ik als leiderschapscoach voor je kan betekenen? Laten we bellen om de mogelijkheden te verkennen!
PS: Als het gaat over vragen stellen en verbinding maken, kijk ‘ns naar “It’s all about friends”. Deze film gaat over de uitgebluste filmmaker Max die terugkeert van New York naar Zweden om een oude vriend te helpen. Max herontdekt zijn passie tijdens het maken van een film die complexer is dan verwacht. En hij wordt hierin onder meer geholpen door prachtige, pure en ontroerende vragen.
