Ik vind het heerlijk om ruimschoots de tijd te nemen alvorens ik met coaching start. Omdat ik me dan van binnen vrij en beschikbaar voel en er helemaal kan zijn voor wat nodig is. Voor mij heel zinvol! Overigens nogal een verandering van een patroon, iets dat ik mezelf heb aangeleerd. Van huis uit heb ik namelijk meegekregen dat niets doen echt zonde van de tijd is.

Een paar weken geleden zat ik met een kop koffie buiten bij De Comice in Harmelen, in afwachting van het directieteam dat ik mag begeleiden. Zie ik deze robotmaaier plichtsgetrouw zijn rondjes maken, precies zoals hij geprogrammeerd is. En desondanks stoot hij keer op keer zijn neus. Mmm, vreemd, het zou toch moeten werken?

Je kent de uitdrukking vast wel “een ezel stoot zich in het gemeen niet 2 maal aan dezelfde steen’. Ging niet op voor deze robotmaaier. Niet alleen voor de robotmaaier trouwens, wij mensen kunnen er ook wat van. Iets wat lange tijd leek te werken, werkt ‘ineens’ niet meer. Wellicht ga je dan nog meer je best doen, nog harder werken, omdat je dat zo geleerd hebt? If it doesn’t work, try harder!

Het hoe-en-waarom van patronen

Kinderen zijn continu bezig met het invullen van basisbehoeften als eten, slapen, veiligheid, liefde en warmte. Je bent hiervoor, zeker in het begin, volledig afhankelijk van de omgeving (ouders of opvoeders). Het invullen van behoeften komt dus neer op het zo goed mogelijk leren omgaan met die omgeving. Dit helpt ons om op een zo prettige en veilige manier op te groeien.

Soms krijgen we duidelijk te verstaan dat iets wel of niet de bedoeling is. Meestal is het vele malen subtieler: van een waarderend knikje en een liefdevolle lach tot een zucht, rollende ogen en wegkijken. Dit is hoe je patronen aanleert om erbij te horen. En hieruit trek je conclusies, neem je ‘besluiten’ (veelal met je lijf) om zo goed mogelijk in je behoeften te voorzien en te kunnen ‘overleven’.

Deze besluiten zijn dus gebaseerd op de ervaring en de manier waarop je dit als kind interpreteert. Eenzelfde ervaring kan bij verschillende kinderen (in hetzelfde gezin) andere besluiten tot gevolg hebben.

Voorbeeld: Als ouders elkaar na een belangrijk bericht in de armen vallen, kan het oudste kind dit interpreteren als

‘Als er iets belangrijks gebeurt, vallen mensen elkaar in de armen’.

Het jongste kind kan dit interpreteren als

 ‘Als er iets belangrijks gebeurt, sta ik er alleen voor’.

De voor- en nadelen van patronen

Patronen hebben belangrijke voordelen. Ze maken dagelijkse routines en gewoontes gemakkelijk. En ze hebben ervoor gezorgd dat we letterlijk hebben ‘overleefd’. Ook in ons leven als volwassene biedt het structuur, houvast en orde en dient het als een gids in lastig vaarwater. De keuzes die we maken kennen we immers al. We hebben ze eerder gemaakt en toen werkten ze.

Patronen kennen echter ook belangrijke nadelen. Als kind kun je niet anders dan delen van jezelf opgeven, omdat hechting, waardering en erkenning van levensbelang zijn. En dat is de reden dat je de delen, die om wat voor reden dan ook niet zo goed vielen bij je ouder(s), niet of nauwelijks leeft.

Verandering als constante

We weten het allemaal, het leven is aan verandering onderhevig. Dit vraagt om het onderzoeken van overtuigingen, nieuwe invalshoeken, ander gedrag. Dat weten we allemaal, het is wat anders om dit ook daadwerkelijk te veranderen. Als dat wat zo lang voor je gewerkt heeft, of waar je niet al te veel last van had, niet meer werkt, is het tijd om op onderzoek uit te gaan.

Hoe zou het ook kunnen? Hoe kun je de robotmaaier opnieuw programmeren? Rekening houdend met de omgeving die veranderd is. Zodat hij zijn neus niet zo vaak stoot en ‘gewoon’ kan doen wat nodig is. Want als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg. Ook bij robotmaaiers.

Voornemen om te veranderen

Patronen veranderen vraagt een sterke intrinsieke motivatie. Het is niet genoeg als iemand zegt dat je beter dit of dat kunt gaan doen. De wens tot verandering begint vaak met een (algemeen) voornemen, zoals een betere balans tussen werk en privé. Echter, dit gaat pas werken als je het koppelt aan de onderliggende reden waarom je dit wilt.

Een voornemen zonder onderbouwing werkt niet! Wat verandert er als er meer balans is? Wat betekent dat dan voor je? Zo wordt het meer onderdeel van je leven in plaats van iets wat moet. Een voornemen is nog geen gedragsverandering, daar is meer voor nodig. De ervaring leert dat mensen tijd nodig hebben voor het aanwennen van nieuw gedrag, om een nieuw ‘pad’ aan te leggen in de hersenen.

Aan de slag met nieuw gedrag

Een van de grootste valkuilen is dat we het opgeven voordat we het goed en wel hebben ingesleten in het brein. Om vol te houden hebben we succeservaringen, aanmoediging en waardering nodig. Daarbij is het van belang in contact te blijven met jouw intrinsieke reden waarom je het doet!

Gedrag wat je automatisch doet, kost weinig mentale energie. Wanneer je nieuw gedrag wilt introduceren en hier een gewoonte van weet te maken, hoef je er dus niet (meer) over na te denken. In de beginfase vergt dit moeite en zal het nog niet automatisch gaan, omdat je oude routines nog ‘geprogrammeerd’ zijn. Daar moet je doorheen, het is niet anders. Er is geen shortcut. Welke stappen nodig zijn:

• Beschrijf waarom je wilt veranderen, voor de momenten dat je het even kwijt bent. Ga na wat je nodig hebt om je doel te kunnen behalen. Schrijf dagelijks over welk nieuw gedrag je vertoonde en wat je hierbij hielp. Kies een vast moment, dit helpt om er routine van te maken;
• Schakel interne hulpbronnen in (zoals vertrouwen en effectieve gedachten) en mobiliseer externe hulpbronnen (mensen in je omgeving): het helpt om waardering en aanmoediging te krijgen van mensen die je helpen bij tegenslagen en je positief bekrachtigen;
• Bepaal op welke manier jij gestructureerd tijd en aandacht kunt besteden aan het verankeren van het geleerde (zoals intervisie of coaching). Zet kleine stapjes, realistisch en haalbaar;
• Inventariseer je interne belemmeringen (overtuigingen) waarmee je roet in het eten kunt gooien (‘het gaat toch niet werken’). Inventariseer ook je externe belemmeringen (zoals demotiverende opmerkingen van anderen). Het gaat niet om perfectie, wel dat je steeds een stap zet om dichter bij je doel te komen;
• Vergeet niet te oogsten. Denk in reële stappen, kijk naar wat wél goed gaat? Blijf oefenen.

Herken jij dat, dat je op bepaalde gebieden vaak dezelfde ongewenste resultaten bereikt?

Als je steeds dezelfde ongewenste resultaten bereikt, kan het zijn dat oude patronen hieraan ten grondslag liggen. Meestal zijn we ons hier niet eens meer van bewust, maar hierdoor blijf je dezelfde resultaten en reacties van je omgeving uitlokken. Op deze manier word je bevestigd en kom je geen stap verder. Want als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg. Ook bij mensen.

• Wellicht is jouw patroon om het zelf te doen, omdat het altijd prima ging?
• Wellicht is jouw patroon om niet om hulp te vragen, omdat je geen watje bent?
• Misschien is het een heel ander patroon wat je soms in de weg zit?

Afijn, mocht je de behoefte voelen om iets in je patronen te veranderen, dan ben je bij mij aan het juiste adres. Neem gerust contact op om vrijblijvend kennis te maken en te verkennen of ik en mijn manier van werken bij je passen.